หนังสือ กษัตริย์และกงสุล
ในปี 1856 เพียงไม่กี่เดือนหลังอังกฤษกับสยามบรรลุข้อตกลงในสนธิสัญญาเบาว์ริง อันเป็นสนธิสัญญาการค้าครั้งประวัติศาสตร์ที่ช่วยให้สยามรอดพ้นการล่าอาณานิคม มรณกรรมสุดสลดของเจ้าหน้าที่ชาวสยามคนหนึ่งของสถานกงสุลอังกฤษ กลายเป็นชนวนเหตุที่เกือบนำไปสู่การฉีกสัญญาและก่อสงคราม หนังสือ กษัตริย์และกงสุล ในช่วงสนธิสัญญาเบาว์ริง เล่มนี้ สำรวจแหล่งข้อมูลสำคัญๆ ของอังกฤษและไทย เพื่อเผยให้เห็นจุดหักมุม จุดเปลี่ยน และความตึงเครียดของเหตุการณ์อันแทบไม่เป็นที่รับรู้นี้ ซึ่งสร้างปมขัดแย้งระหว่างรัชกาลที่ 4 ผู้เลื่องลือของไทย กับชาร์ลส์ ฮิลเลียร์ กงสุลอังกฤษคนแรก วิกฤตการณ์นี้ คลี่คลายลงได้โดยปราศจากสงคราม แต่สำหรับบรรดาผู้มีส่วนเกี่ยวข้องที่ได้รับผลกระทบชวนสลดโดยไม่ได้เจตนาแล้ว ใช่ว่าไม่มีราคาที่ต้องจ่าย หนังสือเล่มนี้ยังเผยให้เห็นด้วยว่าเหตุการณ์นี้กลายเป็นต้นเค้าการสร้างทัศนคติของทางการไทยที่มีต่อกรรมสิทธิ์ในที่ดินของชาวต่างชาติตราบจนถึงปัจจุบันได้อย่างไร “เรื่องราวอันน่าเหลือเชื่อของสารพัดปัญหาในพันธกิจของเบาว์ริงและผลสำเร็จสูงสุด ทิ้งภาพประทับไว้ อ่านได้เหมือนนวนิยายคลาสสิกสักเล่ม [ดิกเกนส์?] พร้อมเชิงอรรถอ้างอิงถึงบันทึกร่วมสมัย ในฐานะสิ่งเตือนใจว่าเรื่องราวทั้งหมดนี้เคยเกิดขึ้นจริง” Edward Van Roy ผู้เขียน Siamese Melting Pot: Ethnic Minorities in the Making of Bangkok
“นักเขียนที่มีความเข้าใจลึกซึ้งในเรื่องวัฒนธรรม การทูต และการทำธุรกิจระหว่างไทยกับอังกฤษ ที่ยาวนานเกือบสองศตวรรษอย่างไทรมั่น ลัญฉน์ดีเท่านั้น จึงสามารถแปลงตอนหนึ่งซึ่งเป็นที่รับรู้น้อยมากในความสัมพันธ์ระหว่าอังกฤษ-ไทย ให้เป็นเรื่องเล่าสนุกพิลึกว่าด้วยข้อพิพาททางกฎหมาย ความตาย และการสำนึกได้ของกษัตริย์ในสยามเมื่อครั้งอดีต” Gwen Robinson บรรณาธิการ Nikkei ฉบับออนไลน์ และอดีตประธานสมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศ แห่งประเทศไทย (FCCT) “หนังสือที่มีลูกล่อลูกชนระดับนี้ต้องได้นักเขียนที่พำนักอาศัยในกรุงเทพมาเป็นเวลานาน และรอบรู้เรื่องกฎหมายที่ดินของประเทศไทย อีกทั้งกระตือรือร้นในเรื่องประวัติศาสตร์ ไทรมั่น ลัญฉน์ดี เล่าเรียงส่วนเสี้ยวหนึ่งของประวัติศาสตร์กฎหมายและการทูต โดยให้ความสนใจอย่างใกล้ชิด ต่อมิตbต่างๆ ของความเป็นมนุษย์ ทั้งอ่านสนุกและเหนือธรรมดา”Chris Bakerผู้เขียน A History of Thailand และนักวิจารณ์การเมือง
(5)
(4)